بیمارستان شهدای گمنام

عضو هیئت علمی دانشگاه مصرف برخي مواد غذايی را باعث تقويت سيستم ایمنی، تنفسی، گوارشی و قلبی و کاهش آسيب‌های ناشی از آلاينده‌‌‌‌ها در بدن عنوان کرد. دكتر منصور رضايي عضو هيئت علمي دانشگاه و دكتراي تخصصي علوم تغذيه و رژيم درماني بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی  گفت:  کودکان، سالمندان، مادران باردار و شیرده و بيماران قلبي ريوی از گروه‌‌‌ های در معرض خطر در آلودگي هوا هستند كه بيشتر از سایر افراد آسيب مي‌بينند و با استفاده از تدابیر تغذیه‌ای می توان اثرات مضر آلودگی هوا را در آنها تا حدی کاهش داد.

وی با اشاره به عوارض نامطلوب آلاينده‌‌‌‌های موجود در هوا بر سلول‌های بدن گفت: در حالت عادی سيستم دفاعی بدن توسط اندام‌های دفعي نظير كليه، روده، ريه و پوست با كمك برخی مواد مغذی سلول‌ها را از آسيب‌هاي بيروني محافظت مي‌کند.

 

به گفته دکتر رضایی با افزایش ميزان آلاینده‌ها، بدن نمی‌تواند با این اثرات مبارزه کند و ساختمان و عملکرد  سلول‌هاي بدن توسط راديکال‌هاي آزاد تخريب مي‌شود.

 

منابع آنتی اکسیدانی چیست؟

دکتر رضائی مصرف بیشتر آنتي اکسيدان‌ها را باعث جلوگیری از آسیب راديکال‌هاي آزاد و تخريب سلول‌هاي حياتي بدن برشمرد و از منابع غذايي آنتي اكسيداني به ويتامين‌‌‌هاي C , E، کاروتنوئيدها، سلنيوم و پلي‌فنول‌ها اشاره کرد و عملکرد هر یک از آنها را تشریح کرد.

 

این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به نقش مهم آنتی‌اکسیدانی ویتامین E ؛ روغن‌ها را غني‌ترين منبع اين ويتامين برشمرد که با حرارت ملایم پختن از بين نمي‌رود اما سرخ کردن باعث تخريب آن مي‌شود.

 

 

 در طبخ و فرآوري غذاها از روغن‌های گیاهی استفاده شود

وی با اشاره به روغن‌های گیاهی نظیر کلزا، سويا، آفتابگردان و جوانه گندم به عنوان منبع غنی این ویتامین توصیه کرد: در طبخ و فرآوري غذاها حتما از انواع روغن‌هاي خوراکي گياهي استفاده شود.

 

این عضو هیئت علمی دانشگاه افزود: گرچه روغن ماهي، روغن زيتون و انواع مغزها به عنوان منابع خوب اين ويتامين به شمار می‌آیند اما نبايد بيش از نياز مصرف شوند زيرا منجر به اضافه وزن يا چاقي مي‌شوند.

 

دکتر رضائی سبزی‌‌‌ها و میوه‌‌‌های تازه را منبع غنی غذایی ويتامين Cبرشمرد و افزود: این ویتامین به دليل وجود آنتي‌اکسيدان باعث افزايش مقاومت بدن نسبت به عفونت‌‌‌ها و افزايش جذب آهن و اسید فولیک در بدن  می‌شود و نسبت به حرارت، نور و محيط قليايي بسيار حساس است.

 

به گفته وی مهمترين منابع ويتامين C شامل مرکبات، فلفل سبز، کلم بروکلی، گل كلم، كلم برگ، گوجه فرنگي، سبزيجات برگي شکل سبز(سبزي خوردن)، اسفناج، کيوي، کدو حلوایی و سيب زميني است و براي حفظ ويتامين‌‌‌هاي موجود باید ميوه‌ها و سبزيها تا حد امكان به صورت خام و تازه مصرف شوند.

 

 

در آلودگی هوا روزانه حداقل  ۳ واحد سبزی و ۲ واحد میوه مصرف کنید

این دكتراي تخصصي علوم تغذيه و رژيم درماني بیمارستان دکتر مسیح دانشوری تاکید کرد:  افراد در برنامه غذایی روزانه خود به ویژه در شرایط آلودگی هوا حتما از سبزي‌ها و ميوه‌هاي فصل استفاده کرده و روزانه سه تا پنج واحد از گروه سبزی‌ها و دو تا چهار واحد از گروه ميوه‌ها را در برنامه غذایی خود قرار دهند.

 

به گفته دکتر رضائی هر واحد ميوه معادل يک عدد ميوه متوسط يا نصف ليوان آب ميوه تازه يا يک چهارم ميوه خشک است. همچنین هر واحد سبزی معادل يک ليوان سبزی خام برگی (سبزي خوردن يا کاهو) يا نصف ليوان سبزی پخته يا خردشده، يا يک عدد گوجه فرنگی يا پياز متوسط است.

 

وی بتاکاروتن را يکي از کاروتنوئيدهاي مهم و پيش ساز ويتامين Aبرشمرد و سبزي‌ها و ميوه‌هاي رنگی سبز، زرد و نارنجي مانند هويج، کدو حلوايي، کلم بروکلي، اسفناج، گوجه فرنگي، انواع کلم، هلو و زردآلو، موز را از منابع خوب بتاکاروتن ذکر کرد.

 

این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به نقش مهم ویتامین Aبر سلامت بينايی و پوست خاطرنشان کرد: با توجه به نقش مهم ویتامین A در تقويت سيستم ايمني در شرايط آلودگی هوا بايد در برنامه غذايی خانواده‌ها انواع سبزی‌و ميوه‌های رنگی گنجانده شود.

سیب درختی دفع سرب از بدن را تسهیل می کند

دکتر رضائی سیب درختی را منبع غنی پکتین عنوان کرد که از دسته فيبرهای محلول در آب و باعث تسهيل دفع سرب از بدن است.

 

به گفته وی از ساير منابع پکتین می‌توان به مرکبات مثل پرتقال، نارنگی، ليمو و گريپ فروت، توت فرنگی، هويج و غلات سبوس دار اشاره کرد که مصرف روزانه ميوه‌های حاوی پكتين برای كاهش خطرات آلودگی هوا بسیار مهم است و توصيه می‌شود حداقل يک سيب در طول روز مصرف شود.

 

این دکتری تخصصی علوم تغذیه دریافت سلنیم را براي بهبود عملكرد آنزيم‌هایی که بتواند با شرايط بد محيطی و آسيب‌رسان به سلول‌های بدن مقابله كند ضروری دانست و ماهی، گوشت قرمز کم چرب، غلات کامل، حبوبات، تخم مرغ ، مرغ، سير، زردچوبه و قارچ را حاوی این ماده ذکر کرد.

 

رییس اداره تغذیه بیمارستان دکترمسیح دانشوری، ريزمغذی روی را از مواد موثر در تقويت سيستم ايمنی بدن برشمرد و گفت: انواع گوشت، غلات و حبوبات خيسانده شده و ترجيحا جوانه زده به خصوص غلات سبوس‌دار از منابع سرشار از روی هستند.

 

وی مصرف انواع فراورده‌های دريايی، نخود سبز، عدس و جوانه گندم را توصیه کرد که از منابع خوب ريزمغذی روی هستند.

 

دکتر منصور رضائی با بیان این مطلب که منيزيم در هوای آلوده موجب كاهش جذب فلزات سنگين مانند كادميوم و افزایش دفع سرب می‌شود گفت: انواع سبزي‌های با  رنگ سبز تيره (کلروفیل دار ) غنی از اين ماده مغذی هستند.

 

این متخصص تغذیه از دیگر منابع غذايي منيزيم  به لبنیات کم چرب، انجير، ليمو، گريپ فروت، ذرت زرد، بادام، گردو، پسته، مغزها، آجيل، سبزيجات برگي شکل مثل کلم، اسفناج، جعفري، كاهو، برگ چغندر، غلات سبوس دار و حبوبات مثل لوبيا و سويا اشاره کرد.

 

تاثیر مواد مغذی حاوی آهن و يد در كاهش تنگي نفس

دکتر منصور رضائی مصرف ماهی‌های چرب سرشار از اسيدهای چرب امگا۳ و پروتئین، روی، منيزيم ، سلنيوم ، آهن و يد را در كاهش تنگی نفس و اثرات زيان بار تركيبات التهاب آور مفيد دانست .

 

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی تاکید کرد: سرخ كردن ماهی با شعله ملايم باشد و ترجیحا ماهی به صورت بخارپز، آب‌پز و يا تنوری طبخ شود. افزودن انواع چاشنی‌ها (آب ليمو و آب نارنج) به ماهی بخارپز، تنوری و يا آب‌پز موجب بهبود طعم و مزه آن می‌شود.

 

به گفته وی چای سبز با داشتن مقدار قابل توجه آنتی‌اکسيدان تاثير زيادی بر سيستم ايمني دارد و باعث تقويت سيستم ايمنی بدن در مقابل بيماری‌‌‌های مختلف به ويژه بيماری‌های فصلی مانند سرماخوردگي و آنفلوآنزا در زمستان، اسهال و استفراغ در فصل تابستان و حساسيت‌‌‌ های فصل پاييز و الودگی‌ها می شود.

 

دکتر منصور رضائی افزود:  نوشيدن چای سبز باعث آرامش و رفع التهاب و حساسيت دستگاه تنفس مي‌شود ولی بايد توجه داشت که مصرف بيش از حد آن می‌تواند مضر باشد.

 

مصرف روزانه حداقل دو لیوان شير و مواد لبنی کم چرب توصیه دیگر این متخصص تغذیه بود که می‌تواند باعث کاهش عوارض ناشی از آلودگی هوا بر بدن و دستگاه گوارش شود .

 

 توصیه‌‌‌ های مهم تغذیه ای برای کاهش عوارض آلودگی هوا

این دكترای تخصصی علوم تغذيه و رژيم درمانی برای داشتن برنامه غذايی مناسب كه زيان‌های آلودگی هوا را به حداقل برساند موارد زیر را به افراد توصیه کرد:

 

•حداقل ۴۰۰ گرم سبزی و ميوه تازه موجود در فصل سرما در طی روز بايد مصرف شود.

 

•سبزی‌ها را بيشتر به صورت تازه و خام مصرف كنيد چون ويتامين‌های آن به خصوص ويتامين Cبيشتر حفظ می‌شود.

 

 

•روزانه از شير و مواد لبنی كم چرب مثل ماست و پنير كم چرب به مقداركافی مصرف كنيد.

 

•حداقل ۳-۲  وعده درهفته ماهی مصرف كنيد.

 

• پرهیز از مصرف تنقلات كم ارزش مثل چيپس و پفك و نوشابه‌های گازدار. زیرا  باعث اختلال جذب عناصر مفيد در بدن می‌شوند و می‌توانند اثرات سوء آلودگی هوا را دوچندان كنند.

 

• از مصرف غذاهای کارخانه‌ای و فراوری شده نظیر سوسيس، كالباس و کنسروها به دليل داشتن مواد شيميايی  افزودنی و نگهدارنده در شرایط آلودگی هوا پرهیز شود و مصرف مواد غذايی تازه و غيرصنعتی برای حفظ سلامتی افراد در مواجهه با آلاينده‌های هوا افزایش یابد .

 

•آب و مایعات بدن در روز برای حفظ سلامت اندام‌های دفعی و تسهیل دفع سموم و مواد دفعی به میزان کافی مصرف شود.  بهتر است از شير و لبنيات کم چرب و انواع ميوه و سبزی‌های فصل سرما نظیر انار، خرمالو، به، نارنگی، پرتقال، کیوی، شلغم، سير و پياز و انواع كلم، چغندر پخته و خام در انواع آش، سوپ و خورش و البته آب و چای كم رنگ نیز بيشتر استفاده شود.     

 

به طور کلی افزایش مصرف روزانه منابع غذایی؛ آب و مایعات، فیبرها، برخی ویتامین‌‌ها، املاح  و مواد آنتی‌اکسیدان در کاهش اثرات آلودگی هوا بر بدن نقش به سزایی دارد .

 

• تهيه يك بسته غذايي به عنوان ميان وعده سالم برای كودكان مهد كودك‌ها، پيش دبستاني و سنين مدرسه شامل يك عدد ميوه ترجيحا سيب يا مركبات، يك پاكت ۲۰۰ سي‌سي شير و يك بسته ۵۰ گرمي از انواع مغزهای تازه و بی نمک .