بیمارستان شهدای گمنام

فوق تخصص آسم و آلرژی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه، آسم را یک بیماری التهابی مزمن مجاری تنفسی عنوان کرد که قابل کنترل است و حدود ۱۲ درصد ایرانیان به آن مبتلا هستند.دکتر محبوبه منصوری فوق تخصص آسم و آلرژی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ضمن گرامیداشت اولین سه شنبه ماه می مصادف با ۱۳ اردیبهشت ماه و روز جهانی آسم و آلرژی گفت: آسم یک بیماری التهابی مزمن مجاری هوایی تنفسی است که بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا هستند و طبق مطالعات انجام شده میزان شیوع آسم در ایران  حدود ۱۲ درصد است.

 

علایم بیماری

به گفته وی آسم یک بیماری التهابی مزمن مجاری تنفسی است که علایم آن به صورت تنگی و تورم مجاری هوایی تنفسی و تولید خلط بیش از حد بروز می کند و تنفس را برای بیمار دشوار کرده و سبب سرفه های مکرر وی می‌شود .

 

وی با اشاره به بروز آسم در کودکان و بزرگسالان گفت: علایم‌ بیماری در این دو‌گروه سنی متفاوت است. در بزرگسالان علایم مزمن بیشتر مشاهده می شود که به صورت تنگی نفس، خس خس و سنگینی قفسه سینه تظاهر می کند و در صورت عدم درمان علایم ماندگارتر می شود اما در بچه ها ممکن است علایم مقطعی  و گذرا باشد .

 

دانشیار بیمارستان کودکان مفید ویزینگ را یکی از نشانه های آسم برشمرد که بازدم بیمار همراه با صدای سوت یا ویزینگ است.

 

وی علایم بالینی آسم در بیماران را متفاوت دانست  و گفت: علایم بیماری ممکن است به صورت حاد وحمله ای بروز کند که بیمار را به اورژانس می کشاند وگاهی منجر به بستری بیمار در آی سی یو می شود که این وضعیت خطرناک است چون بیمار کمبود اکسیژن را به صورت حاد تجربه می کند و می تواند مرگبار باشد.

 

به گفته دکتر محبوبه منصوری آسم همچنین می تواند به صورت سرفه های مزمن یا طولانی شدن سرفه های بعد از سرماخوردگی و یا تنگی نفس فعالیتی بروز کند.

 

وی افزود:  این نوع آسم که مزمن و غیرحمله ای نامیده می شود، بیمار را به اورژانس نمی کشاند ولی کیفیت زندگی وی را مختل کرده و مانع خواب یا فعالیتش شده و در مجموع کیفیت زندگی بیمار را کاهش می دهد به نحوی که انجام کارهای عادی روزمره گاهی برای بیمار مشکل می شود.

 

این فوق تخصص آسم و آلرژی تنگی نفس و سرفه در هنگام فعالیت و سرفه های شبانه را از دیگر علایم این بیماری عنوان کرد وافزود:  سرفه ها در هنگام فعالیت، راه رفتن، خندیدن و یا نوشیدن آب سرد در این افراد افزایش می یابد. گاهی سرفه ها به صورت حمله آسمی بروز می کند و بیمار با تنگی نفس شدید، کمبود اکسیژن و تنگی مجاری هوایی به اورژانس مراجعه کند.

 

به گفته دکتر منصوری  تظاهرات بالینی آسم در کودکان می‌تواند به صورت سرماخوردگی های مکرر بروز کند که به دنبال آنها سرفه شروع می‌شود و باقی می ماند.

 

انواع آسم

این عضو هیئت علمی دانشگاه ؛ شایعترین نوع بیماری را آسم کودکان ذکر کرد که در سن زیر سه سال شروع می شود و معمولا تا سنین مدرسه بهبود پیدا می کنند. اما در برخی از کودکان بیماری همچنان ادامه می یابد.

 

وی آسم  در سن مدرسه را نوع دیگری از بیماری عنوان کرد و افزود: در این نوع  اگر بیماری وابسته  به عوامل بیرونی نظیر آلرژی‌ها ، گرده گل و گیاه و گردو خاک باشد و درتست پوستی فرد نیز مشخص شود ممکن است بیماری تا بزرگسالی در فرد ادامه یابد اما اگردر تست پوستی فرد آلرژی مشخص نشود احتمال بهبودی تا ۱۲سالگی وجود دارد.

 

دکتر منصوری نوع سوم بیماری را آسم بزرگسالان ذکر کرد و گفت: این بیماران ممکن است سابقه آسم کودکی و بهبودی آن را داشته باشند و در بزرگسالی مجددا بیماری آنها شروع شده باشد یا این که بدون سابقه بیماری در سنین بزرگسالی علایم آسم در آنها ظاهر شود.

 

میزان شیوع بیماری

فوق تخصص آسم و آلرژی بیمارستان کودکان مفید با اشاره به شیوع بالای آسم و ابتلای بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در جهان به این بیماری گفت: طبق مطالعات انجام شده میزان شیوع آسم در ایران  حدود ۱۲ درصد است.

 

عوامل موثر در بروز بیماری

دانشیار دانشگاه با اشاره به این که هنوز تشخیص قطعی درمورد نقش ارث و ژنتیک در بروز آسم وجود ندارد خاطرنشان کرد: مشاهده شده است که درصورت ابتلای یکی از والدین به آسم احتمال بروز بیماری در فرزندان بیشتر می‌شود.

 

وی استرس عاطفی شدید، داشتن آلرژی، سیستم ایمنی تحریک پذیر، تماس با آلرژن ها، گرده های گل یا گیاهان، گردو خاک، پوسته بدن سوسک و حیوانات خانگی، کپکها، مایتها، عفونتهای تنفسی به ویژه ویروسی، آلاینده های هوا، دود سیگار، برخی داروها به ویژه مسکنها، مواد نگهدارنده مانند سولفیدها و ریفلاکس گوارشی را از عوامل موثر در ایجاد و یا تشدید آسم ذکر کرد.

 

دکتر منصوری با تاکید بر این که ریفلاکس معده می‌تواند حتی به صورت مخفی باعث بروز یا تشدید آسم شود گفت: علت این ریفلاکس نیز می‌تواند حساسیت غذایی باشد. پس حساسیت به غذاها، آلرژنهای موجود در هوا از جمله گیاهی و حیوانی و یا قارچها می‌توانند در شروع یا تشدید حمله آسم نقش داشته باشند.

 

 تشخیص بیماری

به گفته این فوق تخصص آسم و آلرژی تشخیص بر اساس معاینه بالینی و شرح حال بیماری صورت می گیرد و پزشک با توجه به معاینه بالینی و علایم فرد، سابقه بیماری، تشدید و بهبود علایم با یا بدون مصرف داروهای آسم به تشخیص می رسد. البته در بزرگسالان از اسپیرومتری و تست تنفسی نیز می توان برای تشخیص استفاده کرد.

 

 وی به افراد به ویژه والدین توصیه کرد که در صورت مشاهده علایم ذکر شده به متخصص ریه و یا آسم و‌آلرژی مراجعه کنند وتاکید کرد: با توجه به مزمن بودن بیماری باید حتما روند درمان بیمار پیگیری شود و فرد همواره تحت نظر پزشک باشد و مصرف و قطع داروهایش حتما طبق تجویز وی صورت گیرد تا دچار پیشرفت یا حملات شدید بیماری نشود.

 

دکتر محبوبه منصوری در ادامه تاکید کرد: آسم کاملا ریشه کن نمی‌شود اما قابل کنترل است  و یک بیماری ناتوان کننده و محدودکننده فعالیتهای روزمره نیست و اگر بیمار به صورت منظم تحت نظر پزشک باشد می‌تواند یک زندگی عادی را تجربه کند.

 

 درمان بیماری

وی درمان آسم را شامل دو رویکرد پرهیز از مواجهه با عوامل محرک ‌و درمان دارویی برشمرد و گفت: درصورت عدم امکان پرهیز از مواجهه با عوامل محرک می‌توان از واکسن یا ایمونوتراپی استفاده کرد.

 

دکتر منصوری خاطرنشان کرد: درصورتی که میزان آلرژن ها مانند گرده گیاهان در هوا بالا باشد افراد حساس بايد سعي کنند در منزل بمانند و حوالي عصر پنجره ها را بسته نگاه دارند و در صورت تردد بيرون از منزل با وسيله نقليه، از تهويه داخل ماشين استفاده كنند .

 

وی افزود: افرادي كه به آلرژن مايت وحيوانات حساس هستند لازم است كه با تمهيدات مختلف از اين آلرژنها دوري کنند.

 

تعویض مرتب ملحفه های تخت خواب، استفاده از جارو برقی های فیلتردار، اجتناب از خوابیدن روی زمین یا فرشهای پرزدار، عدم خروج از منزل در هنگام آلودگی هوا، اجتناب از استعمال دخانیات، پرهیز از بوهای تند نظیر مواد شوینده  از دیگر توصیه های این فوق تخصص آسم و آلرژی بود.

 

دکتر محبوبه منصوری با تاکید بر پرهیز از استعمال دخانیات توسط افراد خانواده فرد مبتلا به آسم خاطرنشان کرد: بیماران آسمی نباید در معرض دود سیگار قرار گیرند و حتی  هوای بازدمی فرد سیگاری حاوی مواد مضری است که  باعث آزار و تشدید علایم بیمار می شود.

 

 درمان دارويي :

به گفته این عضو هیئت علمی دانشگاه درمان دارويي عمده در اين بيماران شامل اسپري هاي كورتوني است كه بسيار در درمان التهاب مجاري هوايي موثر است وعوارض داروهای مذکور در مقابل كمبود اكسيژن ناشي از آسم خيلي اندك است .

 

این فوق تخصص آسم و آلرژی تاکید کرد: بيماران نبايد به دليل ترس از عوارض اين داروها درمان را رها کنند يا به جاي انها فقط از اسپري سالبوتامول هنگام تشديد علايم استفاده کنند زیرا ممكن است به قيمت جان آنها تمام شود.

 

 تاثیر اسپری های استروییدی در کاهش مرگ و میر ناشی از آسم

 

 این دانشیار دانشگاه، داروهای استروییدی استنشاقی را باعث‌ ایجاد تحولی عظیم در درمان آسم عنوان کرد و گفت: مصرف منظم اسپری های استروییدی به صورت استنشاقی باعث کاهش بسیار زیاد مرگ و میر ناشی از آسم شده است.

 

به گفته دکتر محبوبه منصوری  با مصرف منظم‌ اسپری های استروییدی و عدم تماس با عوامل تحریک کننده می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.

 

باورهای غلط درخصوص بیماری آسم

 

وی با اشاره به  باورهای غلط برخی افراد گفت: متاسفانه برخی افراد از وابستگی به اسپری‌های استروییدی هراس داشته و از مصرف منظم دارو امتناع می کنند. درحالی که این اسپری ها اصلا وابستگی ایجاد نمی کند و حتی از پیشرفت بیماری و حملات شدید آسم پیشگیری می کند.

 

به گفته این دانشیار دانشگاه جذب این اسپری ها موضعی بوده و هیچ اثر سویی بر روی سایر ارگان های بدن ندارند. باید طبق تجویز پزشک‌ استفاده شود و قطع آنها نیز صرفا با نظر پزشک و به صورت تدریجی انجام شود.

 

فوق تخصص آسم و آلرژی بیمارستان کودکان مفید افزود: سایر داروهایی که فرد مبتلا به آسم در هنگام تنگی نفس مثل سالبوتامول مصرف می کند اگر طولانی مدت مصرف شوند برای بیمار عوارض خواهند داشت. زیرا این داروها قادر به کنترل آسم نیستند و فقط در شرایط حاد و تنگی نفس شدید به بیمار کمک می کند.

 

 به گفته وی بیمارانی که به دلیل علایم حاد و مکرر و‌طولانی ‌مدت آسم برای آنان اسپری های استروییدی تجویز شده اما از استعمال دارو امتناع می کنند احتمال دارد با حملات شدید تنگی نفس به اورژانس بیمارستانها مراجعه کنند که برای رفع حمله آسمی برای آنان از دوزهای بالای تزریقی کورتون استفاده می شود که به مراتب عوارض بیشتری از اسپری های تنفسی دارد.

 

دکتر منصوری با اشاره به این که عوارض کورتون های تزریقی تا مدتهای طولانی در بدن فرد باقی می ماند تاکید کرد: با آموزش و آگاهی دادن به بیماران درخصوص مزایای استفاده از اسپری های استروییدی باید شرایطی ایجاد کنیم که بیمار دچار حملات شدید آسم و در نتیجه مجبور به مصرف‌ کورتونهای تزریقی  یا خوراکی نشود.

 

وی  یکی دیگر از باورهای غلط  جامعه را تصور بیمار یا خانواده وی مبنی بر این که آسم پایان ‌زندگی است عنوان کرد و افزود: آسم  یک بیماری شایع در جهان است و بیمار با درمان‌های جدید و مصرف‌اسپری‌ها و تحت نظر پزشک می تواند عمر طبیعی با فعالیت های عادی و زندگی کاملا نرمال داشته باشد .

 

توصیه به بیماران مبتلا به آسم در پاندمی کرونا

 

 این عضو هیئت علمی دانشگاه خاطرنشان کرد: افرادی که مبتلا به آسم شدید و یا کنترل نشده هستند درصورت ابتلا به کووید ۱۹ احتمال زیادی دارد که دچار علایم شدید بیماری شده و مجبور به بستری در بیمارستان شوند. اما خطر ابتلا به کرونا در بیمارانی‌ که آسم‌ کنترل شده دارند بیشتر از افراد عادی نیست.

 

فوق تخصص آسم و آلرژی بیمارستان کودکان مفید تاکید کرد: مبتلایان به آسم برای پیشگیری از ابتلا به  کرونا باید با رعایت پروتکلهای بهداشتی، پرهیز از حضور در تجمعات و محیط های شلوغ‌ و سربسته و استفاده از ماسک، خود را در مقابل این بیماری  حفظ کنند.

 

دکتر محبوبه منصوری در خاتمه سخنان خود به مبتلایان آسم توصیه کرد با داشتن سبک زندگی سالم از جمله تغذیه سالم، پرهیز از فست فودها، فعالیت مناسب، مصرف ویتامین Dکافی سیستم ایمنی خود را تقویت کرده و باعث شوند بیماری آنان از شدت کمتری‌ برخودار شود.